قام و شامان

قام ترکی و در لغت به معنای ساحر. جادوگر و فالگیر می باشد (ناظم الاطباء). اتراک به رهبران دینی خود "قام / کام" گفته اند. اسناد 1000 ساله اویغوری و چینی گواه از آنند. حتی اتراک به مراسمات دینی قاملاما می گفته اند. لفظ شامان توسط مستشرقان غربی مورد استفاده قرار گرفته است. در ترکی باخشی یا باغشی/ اوتاجی / قام / اوزان مفاهیم مربوط به اشخاص دینی هستند و شامان احتمالا هندی (سانسکریت) است.

ثانیا قام مختص عقاید دینی ترکان است، اما شامان به راهب بودایی نیز گفته می  شود، در ادبیات فارسی شَمن مترادف بت پرست است.

در قرن 18م محققان روس استعمال شامان را در بین اقوام تونقوز تشخیص دادند (واژه دخیل است) و به تمامی اشخاص دینی اقوام مشابه من جمله مغول و ترک نیز شامان گفتند، در حالی که ترکها از لغت قام و مغول ها بؤقه استفاده می کنند. احیانا میل به درک نقش شَمن در ادبیات فارسی داشتید.

///////////

شامان سؤزونون معناسی رۇحلارا، سحره اینانان خالقلاردا (اساساً شیمال خالقلاریندا) سحرباز، اوْوسونچو، جادوگر دئمکدیر. شامانلار اوْخوماقلا، دف چالیب-اوْخوماقلا اؤزلرینی جۇشا گتیره‌رک، گۇيا رۇحلارلا مۆناسیبته گیره‌رک، آداملارین خسته‌لیکلرینی ساغالتدیقلارینی، اوْنلارا اۇغورلو اوْو تامین ائتدیکلرینه و س.-يه ایناندیلار. بۇ سؤزدن تؤره‌ين "شامانلیق-شامانیزم" ایسه بعضی شیمال خالقلاریندا – اوْرتا آسیا، اندونزی، اوقیانوسیه، آمریکا، آفریقا خالقلاریندا رۇحلارا، ماگیيايا ستايش ائتمکدن عبارت دین فوْرماسیدیر.

قایناق : بوردا