بزرگداشت دکتر علی شریعتی دراستانبول1390

اشاره : به مناسبت سی و چهارمین سالگرد درگذشت دکتر علی شریعتی جامعه شناس مسلمان ایرانی در12 مراد سال1390 دراستانبول مراسمی در شعبه استانبول اتحادیه نویسندگان ترکیه توسط حرکت جوانان ماوراء برگزار شد. ترجمه فارسی متن بخشی از سخنرانی این مراسم را که جنبه آموزشی دارد در این پست آورده ایم امید که مورد توجه قرار گیرد.

به گزارش پایگاه تحلیلی – خبری ایران بالکان (ایربا) در این مراسم که احسان الی آچیک و بلنت شاهین اردگر سخنران اصلی برنامه بودند، محمد صفا اوزدمیر از حرکت جوانان ماوراء اجرای مراسم را برعهده داشت.

علی شریعتی کیست؟

بلنت شاهین اردگر در ابتدا شرح حال مختصری از دکتر علی شریعتی را برای حضار بیان داشت. او گفت شریعتی در سال 1933 در مزینان از روستاهای کویری ایران به دنیا آمد. اولین آموزش ها را در مکتب پدرش محمد تقی فرا گرفت و سال های تحصیلی متوسطه را نیز با تمرکز بر آموزه های قرآنی پشت سر گذاشت.

او در سال های پایانی دوره متوسطه شروع به ترجمه کتاب کرد و با گروهی به نام خداپرستان سوسیالیست به همکاری پرداخت.

شریعتی درسال هایی که حرکت انقلاب در حال اوج کرفتن بود از الیناسیون (از خود بیگانگی) بحث کرد. او در همان ایام روحانیون مسلمان و شیعه را به باد انتقاد گرفت که چرا با پرداختن به علوم فقهی صرف، حقایق موجود را نادیده گرفته و به عدالت اجتماعی توجهی نمی کنند. شریعتی روشنفکران لائیک را متهم به تئوری پردازی های دور از مردم و مارکسیست ها را نیز برای بی توجهی به دین نقد می کرد. شریعتی معتقد بود باید گفتمانی نو و مرکب از عقاید مفید گوناگون فراهم آورد. او چاره را در الگویی متکی بر تمدن اسلامی و در متن مردم می دید.

علی شریعتی بعد از اخذ لیسانس به صورت بورسیه عازم فرانسه می شود و تحصیل خود در مقطع دکتری را در سوربن آغاز می کند. او در بازگشت به ایران از سوی رژیم دستگیر و زندانی شد. پس از آزادی، شروع به تدریس در حسینیه ارشاد می کند. استقبال فراوان اقشار مختلف از درس گفتارهای شریعتی هییت حاکمه شاه را مضطرب می کند. از سخنرانی های او جلوگیری می کنند و ساواک او را تحت تعقیب قرار می دهد.

دکتر شریعتی بر اثر فشارهای فراوان رژیم تصمیم می گیرد به انگلستان برود. کشور خود را ترک می کند و عازم لندن می شود اما در آن جا نیز او را آسوده نمی گذارند و بالاخره توسط نیروهای ساواک به طرز مرموزی به شهادت می رسد.

روشنگری های اسلامی علی شریعتی

روشنگری های اسلامی دکترعلی شریعتی حاوی شناخت طرف مقابل و اتخاذ زبانی قابل فهم برای دعوت به اسلام است. او با طرح اندیشه اسلام حقیقی، نظام اسلامی زمان پیغمبر را الگو قرار می دهد، نظامی که دور از طبقات بود و همه امت را فرا می گرفت. شریعتی از وحدت مذاهب اسلامی حمایت می کرد و خواهان کنار گذاشتن اختلافات مذهبی مسلمانان بود. او به گروه های مبارز غیرمسلمانی که علاوه بر امپریالیسم با دین نیز معارضه داشتند می گفت اسلام فاقد عناصرتشکیل دهنده طبقات در اجتماع است لذا می توان برای تامین و استقرار عدالت اجتماعی زیر یک سقف به مبارزه ادامه داد.


چگونگی مطالعه آثار شریعتی در ترکیه قرن 21

احسان الی آچیک در آغاز سخنرانی خود این سوال را مطرح کرد که در زمانه کنونی آثار شریعتی را چگونه باید خواند و در ترکیه 2011 چگونه می توان اندیشه های شریعتی را نوسازی نمود.

او در پاسخ به سوال مذکور گفت برای درک علی شریعتی ابتدا باید نظام هستی شناسی یعنی چگونگی رابطه جهان و خدا را در آثار او بررسی کرد. همچنین باید معرفت شناسی شریعتی یعنی منابع فکری او را مورد ارزیابی قرار داد. نیز باید از متدولوژی وی یعنی روش های استخراج احکام از دین اطلاع داشت. برای درک درست آموزه های شریعتی همچنین باید معیارهای اقتصادی و جامعه شناسانه او را درست فهمید.

حسان الی آچیک با ذکر این که همه موارد مذکور کامل کننده هم هستند تاکید کرد علی شریعتی با تکیه برجهان بینی توحیدی خود قادر بود بین موارد بالا تلفیق و وحدت ایجاد کند. او ادامه داد در دستگاه فکری شریعتی تفکیک خدا و جهان، روح و بدن، وحی و عقل، و عقل و نقل کار نادرستی است. شریعتی معتقد بود جامعه طبقاتی که دچار اختلاف و چند دستگی شده باشد جامعه ای شرک زده است.

الی آچیک در بخش دیگری از سخنان خود گفت شریعتی بین عدالت و قسط تفاوت قایل بود. از نظر او عدالت با نهادهای روبنایی جامعه مرتبط است حال آن که قسط متوجه اقتصاد در زیربناها می باشد.

 

الی آچیک با ذکر خاطراتی سخنرانی خویش را دلنشین تر کرد.

در انتهای برنامه بزرگداشت سی و چهارمین سالگرد درگذشت شریعتی در استانبول که استقبال از آن بیش از انتظار بود، صامت آکتن از حرکت جوانان ماوراء، شعری از شریعتی را تحت عنوان "دشواری انسان بودن" قرائت کرد. در پایان سخنرانان به سوالات حاضران پاسخ دادند.  

ایران بالکان (ایربا)

کد خبر: 6450 چهارشنبه، 12 مرداد 1390 - 16:43