امام حسنین (ع) صلحی جامعه‌نین جبری اثرینده ایدی

سئویملی پیغمبریمیزین (ص) رحلتی و امام حسن آغانین (ع) شهادتینی تسلیت دئییرم

صلح و باریش، اسلامدا یاخشی و مطلوب بیر شئیدیر و صلحه اوزانمیش الی قایتارماماغا و اونو عالمانه قبول ائتمگه توصیه اولوب. الله عالملردن و جماعتدن آیری-آیری تعهد آلیب: الله تعالی متعهد انسانلاردان و معصوم اماملاردان (ع) تعهّد آلیب کی ظالمین ظلمونه و مظلومو آیاقلانماسینا اعتناسیز قالماسینلار. جماعت‌ده متعهِد اولوبلار کی عالملرین باشینا ییغیشیب اونلارین کؤمگی ایله ظلمون قارشی‌سینی آلماغا اقدام ائله‌سینلر. حضرت علی (ع) بو باره‌ده بویورور: «الله-ین عالملردن آلدیغی عهد اولماسایدی من بو حکومتی قبول ائله‌مزدیم».

 

مسلمانلارین خلیفه‌سی حضرت علی‌نین (ع) شهادتیندن سونرا اوغلو امام حسن (ع) آتانین یئرینه اوتوردو و شرایط معاویه‌نین نفعینه دَییشدی. جماعتده کفایت قدر آییقلیق یوخیدی و معاویه‌نین دنیابازلیغی و وعده‌لری قاباغیندا مقاومت گؤسترنمه‌دیلر. معاویه، قوشون چکیب خلافت مرکزینه طرف یولا دوشموشدو و امام حسن (ع) چوخ چتینلیکله نئچه مین نفرلیک قوشون حاضرلاییب اونونلا ساواشماغا حاضر اولور.

 

معاویه، قبیله باشلارینا نامه‌لر یازیب اونلارا مقام و پول وعده وئرمکله اونلاری اؤزونه طرف جذب ائلیر. آیری طرفدن شایعه سالیر کی امام حسن (ع) جنگ ائله‌مک ایسته‌میر و صلح قصدینده‌دیر. بئله‌لیکله امام حسنین (ع) قوشونو جنگدن اوّل داغیلیب روحیّه‌سینی الدن وئریر.

 

بو عامل‌لر ال-اله وئریب امام حسنی (ع) معاویه ایله صلح ائله‌مگه مجبور ائلیر.

 

الده اولان صلحنامه ایکیدیر کی اونلارین ایکی اولماسی‌نین سببی بئله ایدی: معاویه امام حسنه (ع) بو مضموندا بیر صلحنامه یوللور: «حسن بن علی (ع) حکومتی بو شرطلرله معاویه‌یه تحویل وئریر، . . . . عراق عجم منطقه‌سینده ایکی دارابجرد و بسا شهرلری‌نین خراجی‌ اونا عایددیر و او هر ایل مأمورلارینی خراج آلماق اوچون گؤندرمه‌لیدیر و بو پولو ایسته‌دیگی یئرده خرجلیه بیلر . . . بو ایل‌ده بیت‌المالدان بئش میلیون درهم بورجلارینی اؤده‌مک اوچون وئریله‌جک».

 

امام حسن (ع) بو صلحنامه‌نی گؤرنده نامه‌نی گتیره‌نه دئییر کی معاویه ایستیر منی تاماها سالسین و منی پول ایله آلسین. نتیجه‌ده حضرت نامه‌نی قبول ائله‌میر و اؤزلری آیری بیر متن یازیب گؤندریرلر و صلحه اوچون قبول ائله‌دیکلری شرطلری یازیرلار، معاویه‌نین اؤزوندن سونرا خلیفه قویماغا حقّی یوخدور و حکومت اؤزلرینه قاییتمالیدیر و اونلار حیات قیدینده اولماسالار حکومت امام حسینه (ع) چاتسین. بیر آیری شرط ‌ده جمل و صفّین جنگینده ساواشان شیعه‌لرین اماندا قالماسی ایدی.

 

امامین یازدیغی صلحنامه‌ده هئچ یئرین خراجیندان سؤز یازیلمامیشدی. بو نامه معاویه‌یه چاتمامیشدان، او امام حسنین (ع) اونون یازدیغی متنی قبول ائله‌مه‌دیگینی ائشیدیر اونا گؤره بوش بیر کاغذی امضالاییب مؤهورله‌ییب اماما (ع) گؤندریر کی ایسته‌دیگی شرطلری یازسین.

 

بو کاغذ امامین (ع) الینه چاتاندا، معاویه‌یه یوللایان بندلردن علاوه، آیری بندلر ده اونا آرتیریر. آرتیریلان بند معاویه‌نی ملزم ائلیردی امام حسنین (ع) قوشونوندا اولان شخصلرین بیر عدّه‌سی کی بیت المالدان حقوق آلیردیلار، حقوقلاری کسیلمه‌سین.

 

امام حسن (ع) و معاویه گؤروشنده، امام تازا شرایط اعمال اولونماسینی ایسته‌دی آما معاویه فقط گؤندریلمیش شرایطی قبول ائله‌دی.

 

صلحدن سونرا معاویه‌نین آداملاری معاویه‌نین بیرینجی یازدیغی صلح نامه‌نی تبلیغ ائله‌دیلر و هامی‌یا بئله گؤرستدیلر کی امام حسن (ع) او صلحنامه‌نی قبول ائدیب.
حجت الاسلام میرزه عبدالصمد ملکی