آی قیز: رايين مَنَه وئر،
رايين مَنَه وئر، وئرمه «مَشَه اصغره »آي قيز!
زيراوئره رَم من سني بيرگؤن ارَه آي قيز
رايين مَنه وئردين ائوَه گئت،يات داهاراحت!
نفتين پولونو آل يئمَه بوم بوش ترَه آي قيز!
يارانه ني من آرتيرارام بش ميليونا!
يارانه ني آل گئت پاريسه يكسَرَه آي قيز!
من شورايا چيخسام داهاباسمازسني آجليق!
زير اسنَه تقديم ائدرم بال- كرَه آي قيز!
گذشته، حال و آینده با خندوانه
آلتین قوچانلی : سلاملار. دقایقی پیش (30/05/94) در حال تماشای برنامه خندوانه از شبکه نسیم کاری از رامبد جوان (تبریزی الاصل) بودم. سؤال این هفته مسابقه پیامکی خندوانه. تعداد نفرات فارسی زبان جهان چقدر است؟
گزینه ۱: دویست و ده میلیون نفر / گزینه۲ : صد و ده میلیون نفر.
نکات جالب : فرهنگ دیکته شده از طریق رسانه های جمعی و... و سیما فرهنگ یکسان سازی نژادی و زبانی و قومی با فرهنگ سخیف پایتخت می باشد. نکته جالبتر : با احتساب فارسی زبانان افغان ٬تاجیک و ایران دقیقا چند نفرند؟ آیا جمعیت ایران تماما فارسی زبان حساب شده اند؟ البته شکی نیست وقتی تیم های ملی ورزشی کشور با شعار ستارگان پارسی در مجامع بین المللی حضور پیدا می کنند. یعنی در ایران هیچ قومیتی وجود خارجی ندارد. یعنی هیچ. صفر مطلق. در واقعیت صفر وجود خارجی ندارد صرفا یک اصطلاح قراردادی است. قومیت های ایران هم مانند صفر در ریاضی هستند. هستند ولی نیستند. البته در میان قومیت ها بیشترین اجحاف و تبعیض در مورد ملت ترک روا می شود که اکثریت را تشکیل می دهند.
سالاریان : سوالات نیز حالت خندوانه دارد!! جمعیت فارس ایران و تاجستان و افغانستان کلا در حدود 60 میلون نفر است!
ترسه ترجومه‌لر : پهلوي دوروندن باشلاياراق بوگونه قدر ايراندا مكتب لرده بوتون درسلر فارسجا كئچير، عئيني حالدا ابتدايي درسليك كيتابلاري فارس چاغالاري (اوشاقلاري) اوٍچون تنظيم اوْلموشدور و تورك چاغالاري (اوشاقلاري) هله بيلمه‌ديكلري بير ديلي اؤيرنمه‌دن يازيب، اوْخوماق و دانيشماق مجبوريتينده قالميشديلار. بيله بير حالدا، اوْمونيم كلمه‌لر فارسجايا چئويريلنده يانليش آنلاييشيندا ايشله‌نمه‌سي طبيعي حاديثه‌دير.
دوكتور جئري :
آناديلينه فاتيحه!
- وار اله گلر...
مولك اله گلر...
آناديلي الدن گئتدي...
گئتدي...
بير داها اله گلمز.
فرهنگستان ـ ی ادب» : فرهنگستان ـ ی قشنگاتوبوس : دراز ماشینِ زیاد آدم بَر
سماور : آب جوش کنِ دست به کمر
ماکورونی : دراز نازک رشته لذیذ
رئییس جمهور «مرسی» : رئییس جمهور «سپاس» سابق مصر
ساندویچ : دراز لقمه
پیتزا : کش لقمه
چنگال : بالابرنده لقمه
سلام : درود
خدا حافظ : بـــــدرود
دوكتور جئري:
چوخ هويت‌لي ميللت :
بيز آذربايجانليلار چوخ هويت‌لي ميللت‌ايك. بيزيم كيمي چوخ هويت‌لي ميللت، سانيرام يئر اوزونده تاپيلماز. چوخ هويت‌لي اولدوغوموزون كؤكو نيسبي‌ليگه اينانديغيميزداندير بلكه. ساده بير سورغو ايله بيزيم چوخ هويت‌لي اولدوغوموزو آنلاماق چتين دئييل.
آنا دیلیمعللیم شاگیرددن سوروشدو: نییه دئییرلر « آنا دیلی »، دئمه ییرلر « آتا دیلی » ؟!. شاگیرد جاوابیندا دئدی: ائوده دائمن آنام دانیشیشیر و هئچ ماجال وئرمه ییر بیر كلمه ده آتام دانیشا، بونا گؤره، «آنا دیلی» آدلانیب دیر!!
اينسانلار ايله اينكلر
دوكتور جئري :
يئني دؤولت گلندن اينسانلارين دورومو ياخشيلاشيب بو اوزدن اينكلرين موشكول‌لريندن يازاجاغيق
ای ائشه ک کئ باغلِیَه لن سنئ و گزدِئریَه لن
چون کئ بیرکروم آرپَاییچین خار! و بار چَکینگ
من اشرف مخلوقاتم و سن مَنیم ایزیمدَن
سنینگ آدِینگ ائشه ک و یوک چون نوارچکینگ
اشرف سننگ، چونکئ بیر ذره فکرینگ یُوخدی
هر چند ستم خلقینگ الیندن خروار چکینگ
شيخ را گفتند : علم بهتر است يا ثروت؟ شيخ بي درنگ شمشير از ميان غلاف بيرون آورد و مانند جومونگ مريد بخت برگشته را به سه پاره ي نامساوي تقسيم نمود و گفت : سالهاست که هيچ خري بين دو راهي علم و ثروت گير نمي کند.
مريدان در حالي که انگشت به دندان گرفته و لرزشي وجودشان را فرا گرفته بود گفتند : يا شيخ ما را دليلي عيان ساز تا جان فدا کنيم
شيخ گفت: در عنفوان جواني مرا دوستي بود که با هم به مکتب مي رفتيم، دوستم ترک تحصيل کرد و من معلم مکتب شدم.
حالا او پورشه داره من پوشه! او اوراق مشارکت دارد، و من اوراق امتحاني! او عينک آفتابي داره و من عينک ته استکاني! او بيمه زندگاني و عمر داره، من بيمه خدمات درماني! او سکه و ارز داره و من سکته و قرض او .... و من ....
سخن شيخ چون بدينجا رسيد مريدان نعره اي جانسوز برداشته و راهي کلاس هاي آموزش اختلاس گشتندي!!! و ... این بود انشاء من!!!
شعری طنز و بسیار زیبا ازشهریار
" بلالی باش " ( سر پر دردسر )
یار گونومی گؤی اسگییه توتدو کی دور منی بوشا
جوتچو گؤروبسه ن اؤکوزه اؤکوز قویوب بیزوو قوشا ؟
سؤیله گؤروم اوتوز یاشین نه نیسبتی اللی یاشا ؟
بیر باش بیلندن سوروشدولار :
یئمک واختی نه زامان دیر ؟
جاواب وئردی :
وارلی اوچون آجان واخت ،
یوخسول اوچون تاپان واخت!
زاهید دییرماندا
بیر زاهید بیر تای بوغدا دگیرمانچی‌نین یانینا آپاردی. دگیرمانچی بوغدالاری سیراسیینان دارتاجاغی اوچون اونون بوغداسین باشقا تای‌لارین آردینا قویدو.زاهید دئدی: «منیم بوغدامی ایره‌لی دارتماسان قارقییاجاغام* ائششگین داش اولا!»
دگیرمانچی دئدی: «اگه بئلنچی آلقاسی‌گئچرلی* بیری‌‌سن آلقا بوغدالارین دارتیلسین!»
سؤلوکچه:
* قارقیماق : دعای بد کردن، (قارقیش)
* آلقاسی‌گئچرلی : مستجاب الدعوه، آلقاماق : دوعای خیر کردن
دوكتور جئري :
- گوروپ...گوروپ...
بير آزدا گئجيكسه‌ايديم قاپيني سينديراجاق‌ايديلار. آياق يالين ائشيگه قاچديم؛ قاپيني آچينجا "بيسميللاه" دئييب اودقوندوم. آستانادا موللانصرالدينين روحو دايانميشدي. يئپ-يئكه بير ساريق باغلاميشدي باشينا (عيني شكيل‌لرينده گؤردوگوم كيمي). قوجاغيندا بير توربا سوسيس كالباس وار ايدي. " آمان... موللانين ائششگيني قولتوغونا وئرميشلر" گئچدي بئينيمدن...
ﺗﺌﺮﺋﺨﺖ(Terext )
دونيانینگ نعمت لرينه اهمّت وئرمه ين، ياشاييشي و فلسفسه سي ايله مشهور فيلوسوف «ديوژئن»، بير گون ، بیرچوخ دار كوچه ده کئچان ده گوردی کی. بير مغرور آدام اونه توش گلير. اورده اه یر، ايكي سيندن بيري کناره چكيلمه سی دئ ، او بیر سینی كئچمه کی، ممكن دئييلدير.
مغرور آدم، خوْر گورانلیق ده الینی بئلنیده قویوب اوزنو بئله تئرئخت (Terext) شکیلده ائدر و فيلوسوفا دئيير:
-« من بير سرسري سن تکین چون، كنارا چكيلمه رم»
ديوژئن اوزو، كنارا چكيله ر، و اللرینی بئلینده قویوب و چوخ دينج بير تئرئخت!! شكيلده دئيير: من چكيله رم!!
ملا قبول کرد, شب در آنجا رفت وتا صبح به خود پیچید و سرما را تحمل کرد و صبح که آمد گفت: من برنده شدم و باید به من سور دهید.گفتند: ملا از هیچ آتشی استفاده نکردی؟ ملا گفت: نه, فقط در یکی از دهات اطراف یک پنجره روشن بود و معلوم بود شمعی در آنجا روشن است. دوستان گفتند: همان آتش تورا گرم کرده و بنابراین شرط را باختی و باید مهمانی بدهی.
در نزدیکی ده ملا مکان مرتفعی بود که شبها باد می آمد و فوق العاده سرد می شد.دوستان ملا گفتند: ملا اگر بتوانی یک شب تا صبح بدون آنکه از آتشی استفاده کنی در آن تپه بمانی, ما یک سور به تو می دهیم و گرنه توباید یک مهمانی مفصل به همه ما بدهی.
یازان : دوكتورجئري
مشه‌محرمين اوتوز بئش ياشي وار. دوننه‌جن، اوتوز بئش ايل ايدي بيلميردي گؤزلري ضعيف‌‌دير. مشه‌محرم اوغلونو آشيلاماق اوچون كندين ساغليق ائوينه آپارماسايدي، اورادا توخونوب داوا-درماني يئره تؤكمه‌سه‌ايدي، بللي دئييلدي داها نئچه-نئچه ايل دونياني بوز-بولانيق گؤره‌جك‌ايدي!
موعلیم شاگیردلرین عاغلینی قاریشدیرماق اوچون دئمیش:
«اوشاقلار! آللاه هامی‌میزین جنّته گئتمه‌سینی ایسته‌دیگی حالدا، نییه بیزی دونیایا گؤندرمیش؟»
اوشاقلارین بیری سوآلا جواب وئرمیش:
«موعلیم، شوبهه‌سیز سیز بیزیم کیلاسدان قبول اولمامیزی ایستیرسیز. او حالدا نییه هامی‌میزا 20 وئرمه‌ییب ایمتحان آلیرسیز؟
میرزه عبدالصمد ملکی
آخشام اوستو كئچن گونلره تای، قارغالار، اوزوم باغینا هجوم چكدیلر. كئفلری چكینجه اوزوم یئییب باغی كورلادیلار.
قورخولوق آنلاملی سس‌سیزلیك له، باغین اورتاسیندا اونلارا باخیردی. الیندن بیر ایش گلمیردی، او ساده‌جه اؤز گله‌جه‌یینی دوشونوردو! دونن آخشام، باغ ییه‌سی، باغدان آیریلاندا، «صاباح‌دا گلیب گؤرسم قارغالار، باغی كورلاییب، قورخولوغو یئریندن چیخاردیب، یاندیرجایام» دئمیشدی!
بونلاری دوشونه‌رك، قورخولوغون اوره‌یی دولوب، خیمیر-خیمیر آغلاماغا باشلادی!
یازان: حسین واحدی
سؤزلوک:
قورخولوق: مترسک / قوش قووان
يازان: دوكتور جئري
يامان داريخميشديم. يولومو ائل‌باغيندان سالديم. بيري ايله قونوشماق، دردلشمك گئچيركن اوره‌گيمدن گؤزوم پروفسور نصرالدينه ساتاشدي. بير آغاج اوتورقانين اوستونده كزيشيب مورگو دؤيوردو. سئوينجك سسلنديم:
اشاره: این قطعه شعر خواندنی از زنده یاد احمد گلچین معانی، شاعر و ادیب معاصر است که اشعار فکاهی و انتقادی بسیاری سروده است و این یکی در باب مجلس شورای ملی وقت است مناسب اتفاقات روز.
گفتم: کی‌ا‌م به مجلس شورا روان کنند؟
گفتا: به چشم، هرچه تو گویى همان کنند
گفتم: گروه رأى‌خران لات گشته اند
گفتا: در این معامله کمتر زیان کنند
اشاره : ازديربازجوانان ترکهای خراسان با انجام ورزش ها و بازي هاي محلي ,و سنتی اوقات فراغت خود را پر نموده و برآمادگي جسماني و ورزيدگي و توانايي خود مي افزودند. و ليكن مدت ها ست كه با ظهور تلويزيون، و....بخش عظيمي ازاوقات نوجوانان به تماشای آن اختصاص یافته و ورزش هاي مذكور كمرنگ شده اند. در این پست یکی از بازی های سنتی ترکهای خراسان را که در خراسان شمالی بخصوص در بجنورد را بیشتر مرسوم بوده و به همراه مقاله ای طنزگونه در ارتباط با مناظره انتخاباتی کاندیداهای ریاست جمهوری در صدا و سیمارا آورده ایم امید است مورد توجه و پسند قرار گیرد.
سون بیر ایلده تهراندا و آذربایجاندا چئشیتلی اوْتومبیللرده گؤردویوم تۆركجه یازیلار دیقتیمی چكمهیه باشلادی. بو یازیلاری گؤره بیلدیگیم قدری ایله قئید ائتمگه چالیشدیم.
بلیرلی بیر توپلویا اولاشان بو یازیلارین تصنیفینین و یوروملانماسی نین فایدالی اولاجاغینی دوشوندوم.
كامیون، مینی‌بوس و بنزئر تیجاری و یوك آراجلاردا گؤرودویوموز فارسجا یازیلاردان باشقا تۆركجه یازیلارین ایران اۆچون آیری بیر اؤنمی واردیر. بیلیندیگی كیمی ایراندا تۆرك دیلی نین تدریسی و حتا اونیورستهلرده لیسانس سویهسینده اؤیردیلمهسی یاساقدیر. پهلوی دؤنمینده توركجهنین یئنی یئتمه‌لره اینتیقالینا یؤنهلیك رسمی باسقی‌لار ایسلام دئوریمیندن سونرا آزالمیش گؤرونسهده، ...هلهده ....داوام ائتمكدهدیر.
اشاره :با همة انتقادهايي كه به كنگره جهانی بزرگداشت استاد شهریار در تاریخ 18/02/92 وارد است، بزرگترين حسن و مهمترين دستاوردي كه اين كنگره داشت، گرد آمدن شاعران، اديبان، دوستدارن و ارادتمندان استاد شهريار ازگوشه و كنار كشور گرد كنگره خورشيد ماندگار ادب ايران بود تا ديداري و آشنايي و يا تجديد ديداري با همديگر داشته باشند، دردها و رنج هاي مشترك خويش را به زبان شعر و موسيقي و سخنراني در محل برگزاري كنگره و همچنين گرد آمدن غير رسمي شاعران در سوئيت هاي هتل محل اقامت مدعوین كه به شب شعر محفلي تعبير مي شود، بيان نمايند. بهرحال مطلب این پست را که داستانی تورکی ساتیری و تمسخر آمیزی در مورد برگزارکنندگان گنکره بین المللی استاد شهریار در برج میلاد که توسط شهردار تهران!! و چند دانشگاه و... برگزار شده بود و نویسندگان این مقاله معتقدند که اصلن ربطی به شهریار نداشت انتخاب کرده ایم. یادآور می شود اینتشار مطالب بقلم دیگر نویسندگان در این وبلاگ صرفا جهت اطلاع رسانی است و بمعنای تایید و یا رد آن نمی باشد.
بعضی بین المللی! کنگره لرین قورولماسی موناسیبتینه
سن جور آداملار!
خان ایدی؛اونا، ائله بیزیم قونشو کتده خان دئیردیلر،
ایشی داوار، اینک، آت... اوغورلاماق ایدی،
بیر گون بو دؤور - برده بیر شئی تاپیلمیر؛
گئجه‌نین لاپ او شیرین یوخو گلن زامانی، دووراین یاپیشیغینداكی آغاجدان دیرماشیب ائوین حَیَطینه آتیلدی. سینه-سینه ائوه ساری گئدیب، الین یاپیشاجاغا آتیب قاپینین آچیق اولدوغونو گؤروب، سئویندی!
ایچه‌ری گیرنده، بیر كیشی‌نین اوتاقدا یوخودا اولدوغونو گؤردو. آی‌ین ایچه‌ری‌یه دوشن ایشیغیندا ائوی آلت-اوست ائتدی، آما آپارماق اوچون درده ده‌ین بیرزاد تاپا بیلمه‌دی. اومودو پوزولوب قاچماق ایسته‌دیگی آن، ائو ییه‌سی یوخولو-یوخولو، "آی باشی داشلی اوغرو گون ایشیغیندا من بو ائوده بیرزاد تاپا بیلمیرم، سن، آی ایشیغیندا تاپماق ایسته‌ییرسن؟" دئییب، یورقانی تپه‌سینه چكدی!
یازان: حسین واحدی
1ـ آرابا گئدر ايزي يوخ، يانار، يانار، كؤزو يوخ؟
2- خانیم اویاندی، جاما بویاندی، جام سیندی، قانا یویاندی
3- چین اوتاق، چینچین اوتاق، قیرخ پیلله کان مین بیر اوتاق.
4ـ او نه دير، ايشيغي وار، ايستي سي يوخ؟
5- بیزیم ائوده قویو وار، قویونون ایچینده سویو وار، ایچینده بیر ایلانی وار
6- تاپ بو نه دی تاپماجا: آیاقلاری یاپماجا، گوزلری پیالاجا؟
7- آچماز، اوچماز، يئره دوشسه، بئلي سينماز؟
سن یاخشی بیلیرسن یا آللاهین پئیغمبری؟
بیر کسین بیر قوجا ننه سی واریمیش، بیر گون قوجا ننه ناخوشلاییر، اوغلو اونو آپاریر پئیغمبرین یانینا. پئیغمبر ظارافات یانا دئییر: ننه ن اَر ایسته ییر. اوغول ناراحات اولوب دئییر: آخی ننه مین بو زامانیندا....؟ ننه دئییر: اوغول سن یاخشی بیلیرسن یا آللاهین پئیغمبری؟
(تو بهتر می دانی یا پیغمبر خدا؟شخصی مادر پیری داشت، روزی مادر پیرش مریض می شود، پسرش اورا نزد پیغمبر می برد. پیغمبر به شوخی گفت: مادرت شوهر می خواهد. پسر ناراحت شد و گفت: آخه مادرم در این سن و سالش...؟ مادرش جواب داد: تو بهتر می دانی یا پیغمبر خدا؟)
قایناق : آذر دیل سیته سی
کاریکلماتورها نمودار نثر موجز طنزآمیز است که با سنجیدگی بسیار، نکته یا نکته های تفکرانگیز و گاهی انتقادآمیز و حتی شاعرانه ای را در کمال ایجاز مطرح می کند و در عین حال لبخندی طنزآمیز بر لب می نشاند، و خواننده را در دنیایی از زیبایی و ابهام و سؤال و واقعیت های تلخ فرو می برد .
خنده دارترین و عجیب ترین دزدی در لباس صاحبخانه درمشهد
تصور كنید برای مسافرت چند روزه از خانه خارج شده‌اید و بعد از پایان تعطیلات، راه خانه‌تان را در پیش می‌گیرید اما درست زمانی كه می‌خواهید وارد خانه شوید صدای تلویزیون به گوشتان می‌رسد. در را كه باز می‌كنید مردی را با لباس‌های خودتان روی كاناپه جلوی تلویزیون می‌بینید. مردی میانسال كه در حال تماشای تلویزیون است و با خیال راحت تخمه می‌شكند و برنامه مورد علاقه‌اش را تماشا می‌كند.
باشدان ایشلر ترسه گلدی گولمه گولمکدن گئچیب
چوخ یامان بیر درده دوشدوک، دردی بیلمکدن گئچیب
باغ پوزولدو، کند داغیلدی، اؤلدو بولبول سولدو گول
شاختا چالدی باغلارین بارین، دریلمکدن گچیب
بو جهالت بیر مرضدی کیمسه دوتدور فاتحه
دور قبیر قازدیر کفن بیچدیر دیریلمکدن گئچیب
اختیار سیز عمرومون فرشین دار اوستن داره چک
قین جیلان آرخاجدان ایلمک، چالما ایلمکدن گئچیب
اؤز دیلیمدن آسلانیر باشیم باشیمدان قورخمورام
فیکریمی برک ساخلائین بوینوم اوزولمکدن گئچیب
جان سیزین جان تبریزین جان تورک لرین گؤیچک دیلی
قوی سؤزوم دیللرده قالسین، دیل بیچیلمکدن گئچیب
ای هاوار باغریم یاریلدی قوللاریمدان ساخلایین
قویمایین قلبیم سیخیلسین قد کیچیلمک دن گئچیب
شاعیر :حؤرمتلی ، اوستاد هوشنگ جعفری
1) من اسماعیل سالاریان صاحب این وبلاگ 7 کتاب چاپ شده ام 1-تمثیل و مثل 2- ناغیلار بوقچاسی 3- مثنوی یوسف و زلیخا به ترکی خراسانی 4- نگاهی به ادبیات ترکان خراسان 5- نگاهی به فرهنگ ترکان خراسان هست 6 -ترکی خراسان و قواعد آن و چند کتاب در زمینه زبان، ادبیات و فرهنگ ترکان خراسان آماده نموده ام که هنوز چاپ و نشر نشده اند. 
